.jpg?width=1890&height=1890&ext=.jpg)
Vanaf 1 augustus 2025 is het wettelijk verplicht om het hoorrecht op te nemen in het ontwikkelingsperspectiefplan (OPP). Dit is vastgelegd in de “Wet versterking positie ouders en leerlingen in passend onderwijs” die op 1 januari 2025 is ingegaan. Het hoorrecht klinkt ingewikkelder dan het is. Zie het is als een formalisering van wat toch al wenselijk is: kinderen betrekken bij hun eigen leerproces. In dit blog leggen we uit wat het hoorrecht inhoudt, hoe je het opneemt in het OPP en hoe je het goede gesprek met leerlingen én ouders voert.
Wat is het hoorrecht?
Het hoorrecht zorgt ervoor dat alle leerlingen meedenken over hun eigen ontwikkeling, hun ondersteuningsbehoefte, de doelen die ze willen behalen en de aanpak die daarbij hoort. Je hoeft echt niet het hele OPP met een kind door te nemen. Het gaat erom dat je de leerling betrekt bij aspecten die voor hen belangrijk en begrijpelijk zijn. Je gaat dus van praten over de leerling, naar praten met de leerling.
Wanneer ga je in gesprek?
Wat je bespreekt met de kinderen leg je vast in het OPP. Het OPP kent drie belangrijke momenten in het jaar waarop je met de leerlingen én ouders in gesprek gaat; bij het opstellen van een nieuw OPP, het bijstellen van het OPP en bij de evaluatie van het OPP. Het hoorrecht hoef je uiteraard niet met terugwerkende kracht toe te passen, maar gebruik wel de komende evaluatieperiode alvast voor het OPP van volgend jaar.
Hoe verwerk je het hoorrecht in het OPP?
Er komt geen apart vakje voor het hoorrecht in ParnasSys of andere leerlingvolgsystemen. Je moet het verweven in het bestaande OPP en daarin kunnen teruglezen wat de inbreng van de leerling zelf is geweest. Bijvoorbeeld:
Als een kind graag de tafels wil beheersen, zet je bij de rekendoelen: "Ik ken de tafels 1 en 10" (kinddoel).
- Als een kind aangeeft dat het graag wil dat je na de uitleg nog even langsloopt om te checken of de instructie goed begrepen is, dan noteer je dat in het handelingsgedeelte en/of de ondersteuningsbehoefte. Je geeft daarbij aan dat het een verzoek van de leerling is.
- De uitkomsten van kindgesprekken kun je noteren bij "zienswijze leerling" of bij aanvullende informatie in een nieuw aangemaakt tekstvak met de titel "kindgesprek".
Dit zijn voorbeelden van waar je het plaatst, maar dat hoeft niet per se daar. Je kunt het verweven in ieder gedeelte van het OPP door erbij te zetten dat het de uitkomst is van het kindgesprek en te beschrijven wat het kind heeft aangegeven te willen.
Betrek de ouders
Hoewel het hoorrecht verplicht is bij leerlingen, is het ook verstandig om te zorgen dat ouders gehoord worden. Ondersteuning bied je namelijk met elkaar. Informeer ze dus niet alleen als het OPP er al is, maar betrek ze vooraf al. Dit geeft je waardevolle informatie.
Bovendien kunnen ze misschien thuis ook ondersteunen. Lange teksten vooraf vast lezen, oefenen met de tafels, concentratiespelletjes doen. Vraag ouders welke doelen ze zelf nog willen toevoegen en hoe zij kunnen helpen die doelen te behalen. Ook dit noteer je in het OPP. Als ouders bijvoorbeeld vertellen dat het voor de concentratie van de leerling beter is om vooraan te zitten, dan noteer je iets als: “Ouders geven aan dat….enz.”
Praktische tips voor kindgesprekken
Om het hoorrecht goed toe te passen, is het belangrijk dat je kindgesprekken voert. Dat kan best lastig zijn bij bijvoorbeeld kinderen in het speciaal onderwijs, jonge kinderen of kinderen die zich niet makkelijk uiten. Enkele tips:
Maak het visueel: Maak kleine tekeningen of gebruik picto’s/foto's. Ook het Mickey Mouse-model helpt om doelen visueel te maken.
Maak het klein: Vraag niet welke doelen een kind voor het komende half jaar wil bereiken. Dat is veel te groot. Stel concrete vragen: "Ik zie dat je het lastig vindt om je aandacht erbij te houden bij rekenen. Hoe kan ik je daarbij helpen?"
- Geef keuzes: Kinderen weten niet altijd wat mogelijk is. Help ze door opties te geven: "Wil je dat ik af en toe even langs loop? Of zou een rustige werkplek je helpen?" In het begin zul je best wat moeten sturen.
- Wees alert op wenselijke antwoorden: Sommige kinderen durven niet aan te geven dat ze meer hulp nodig hebben. Juf of meester doet al zoveel. Laat deze kinderen ook eens met een ib'er, vertrouwenspersoon of een andere leerkracht praten.
Tip voor ib’ers
Neem de kindgesprekken op in de zorgcyclus. Daarmee borg je het hoorrecht. Plan twee of drie momenten per jaar in waarop kindgesprekken plaatsvinden. Hopelijk is dit al zo, maar door het op te nemen in de zorgcyclus zet je het zeker weten in gang. Dit kan deels ook in de vorm van 10- minutengesprekken. Gelukkig zijn er al veel scholen waar kinderen daar standaard bij zijn. Zo horen kinderen zelf hoe het met ze gaat op school en welke ontwikkeling ze doormaken.
Maak het niet te groot
Het hoorrecht is belangrijk, maar maak het niet te groot. Het zou vanzelfsprekend moeten zijn dat je kinderen betrekt bij hun eigen ontwikkeling. Praten mét kinderen in plaats van óver kinderen. Het verschil is dat je dit gesprek verwerkt in het OPP.
Wil je nog meer weten over het hoorrecht in het OPP? Op woensdag 18 juni geeft onderwijsadviseur Gerda Schokker een webinar waarin ze nog dieper ingaat op het OPP en het hoorrecht. Interesse? Meld je hier aan.
Vaker waardevolle tips krijgen om het onderwijs lichter, leuker en beter te maken? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief.
