Jij bent deze weken vast ook actief met het positief beïnvloeden van de groepsvorming en het extra observeren van je leerlingen? Een belangrijk onderwerp, maar ook intensief. In deze blog geven wij je tips hoe jij met slimme werkvormen sneller zicht krijgt op wat er in je groep speelt, en hoe je dat helpt om veel tijd te besparen.
Zet de leerlingen zelf aan de slag
Misschien ben je het gewend om na de herfstvakantie een vragenlijst af te nemen bij je leerlingen en/of om zelf een observatielijst in te vullen. Ter stimulering van de groepsvorming is het waardevol om de leerlingen in de voorgaande weken aan de vragenlijst al gerichter over deze vragen te laten nadenken: waar ben je goed in? En de andere leerlingen in je klas? Waar liggen je ontwikkelpunten? Hoe kunnen anderen jou daar bij helpen?
Enkele vragen uit de leerlingvragenlijst SEL van Kindbegrip. De stellingen kun je hier downloaden.
Een handige tip daarbij: pak (een selectie van) de stellingen van de vragenlijst er gewoon eens bij op het bord tijdens een Sova-les. Geef de kinderen vervolgens een blad en laat ze met een mooie stift omcirkelen waarvan zij vinden dat zij daar het beste in zijn. Of waarvan een leerling denkt ‘dit kan ik best een beetje’, of waarvan een leerling denkt ‘daar wil ik beter in worden’. De kinderen kunnen ook eens bij een ‘buurman’ naast zich kijken en bijvoorbeeld een compliment geven. Iedereen kan in het lijstje altijd wel iets vinden. Halverwege de dag kun je de resultaten als leerkracht bespreken in groepjes. Op deze manier benut je de vragenlijsten die toch al ingezet worden op een effectievere manier: je krijgt zelf informatie én leerlingen worden tegelijk gestimuleerd om na te denken over hun eigen functioneren en wat ze nog verder willen ontwikkelen.
Voor Zien!+ vind je de vragenlijsten onder Informatief > klik door naar de site > Omgaan met bekenden > vragenlijsten bovenbouw (of middenbouw).
De versie ‘Zien!+ inclusief monitoring sociale veiligheid voor de bovenbouw kun je hier downloaden.
Oefen invloed uit op de geschreven en ongeschreven regels
Ongetwijfeld herken je in je klas in de periode van groepsvorming dat er naast vaste regels ook ongeschreven regels gaan ontstaan. Als het ene kind hard roept bijvoorbeeld, moet je wel luisteren, ‘anders mag je niet op zijn verjaardag komen’. Het mooie is dat je daar als leerkracht veel invloed op uitoefenen, door positieve voorbeelden en door onbesproken dingen bespreekbaar te maken.
Sla de brug naar je observatie-instrument
Hierbij is het belangrijk de brug te slaan naar je observatie-instrument (denk aan Zien!, Kindbegrip of Cito SEO). Kijk nu al eens naar wat er straks specifiek aan de leerlingen gevraagd gaan worden. Betrek leerlingen daar dus ook zelf bij. De eerste drie weken kun je het trouwens het beste alleen maar over de positieve dingen laten gaan, en kijk na een week of drie eens naar eventuele ontwikkelpunten.
Wanneer je zoveel mogelijk op groepsniveau leerlingen over deze punten laat nadenken, heb je als voordeel dat je waarschijnlijk minder tijd hoeft te besteden aan 1:1 gesprekken. Bij de groepsgesprekken is het kwartetspel van Zien! een handig hulpmiddel. Dat kwartetspel is gratis te downloaden via deze link. Je kunt deze kaarten ook inzetten als complimentenkaartjes.
Bespaar tijd bij OPP’s
Een mooie bijvangst van het betrekken van leerlingen en groepsgesprekken is dat het je helpt bij de naleving van de wet over het hoorrecht van leerlingen, die 1 augustus 2025 is ingegaan. Het is nu dus verplicht om je leerling gesproken te hebben over wat de leerling vindt, wat hij of zij wil leren en wat er in zijn of haar OPP staat. De tips van deze blog helpen je met het sneller opstellen van OPP’s, want veel OPP’s gaan vaak over gedrag. Door de gesprekken in groepjes (en het gebruik van bijvoorbeeld het kwartetspel) hoef je in plaats van drie kwartier per leerling nog maar kortmet een individuele leerling te zitten!
Maak van kindgesprekken een waardevol hulpmiddel en ga aan de slag
Wil jij nog beter samenwerken met je leerlingen aan hun ontwikkeling? En wil je leren hoe je kindgesprekken praktisch en hanteerbaar kunt vormgeven in je eigen klas? Wij bieden workshops en begeleiding waarmee je direct handvatten krijgt om dit in te zetten in de praktijk. Bekijk onze scholing over samenwerken aan de vorming van leerlingen met een portfolio.
Downloads:
- Download de Kindbegrip MSV-leerlingvragenlijst stellingen
- Download de Kindbegrip SEL-leerlingvragenlijsten stellingen
