Als school zelfs gemist wordt

10 maart 2022

‘Jongeren beginnen nu zelfs school te missen’ luidde een kop in Trouw . Het is een uiting van al het onderliggend lijden wat bij menig jongere speelt. De invloed van de schoolsluiting is enorm: het missen van sociale contacten, de afglijdende motivatie en de zorgen om het welbevinden. Maar hoe zit het nu echt? Wat klopt, en wat klopt niet? De onderwijsinspectie heeft het onderzocht.

Het hele rapport van de onderwijsinspectie kun je hier lezen.

Periode van scholensluiting

“Goedemorgen V4A, fijn dat jullie allemaal op tijd ingelogd zijn. Youssef en Laura, zetten jullie nog even je camera aan? Dan kan ik jullie ook als aanwezig melden. Wilbert, zet jij de microfoon nog even uit? Voor vragen kun je de chat gebruiken. Pak je boek, dan starten we op bladzijde 75.”

In de afgelopen twee jaar zijn de scholen een aantal keer dicht geweest. Het onderwijs moest dan online vormgegeven worden. Bovenstaande klassensituatie zou zomaar wat herkenning kunnen oproepen. In deze online ontmoetingen werd zo goed mogelijk geprobeerd om les te geven, zodat leerlingen niet te veel zouden achterlopen in lesstof. Echter bleek uit het onderzoek van de inspectie dat een groot deel van de docenten zich zorgen maakt over de sociaal-emotionele ontwikkeling, het welbevinden en de motivatie van hun leerlingen. Kun je hier echt aandacht aan besteden als je online les geeft? Ook de leerlingen geven aan meer aandacht te willen voor zichzelf. Dus niet meteen die berekening, uitwerking of theorie, maar vooral aandacht voor henzelf in relatie tot de ander. 

Dit is goed te verklaren; het maakt voor de meeste leerlingen nogal een verschil: achter een scherm of écht contact met je klasgenoten. Alleen op je slaapkamer of met een groep in het lokaal. De schoolsluitingen hebben wel degelijk invloed op de sociaal-emotionele ontwikkeling, heel begrijpelijk ook dat dit dan ook het punt is waar veel docenten zich zorgen over maken.

Het geven van goed onderwijs omvat naast het cognitieve ook aandacht voor het welbevinden en de sociale vaardigheden van leerlingen. Met name dat laatste schiet er vaak bij in, zeker in periode van scholensluiting. Vergelijk het met het hebben van een goede fiets. Je bent bang dat hij gestolen wordt, maar in plaats van hem op slot te zetten gaat alle aandacht uit naar de verlichting. 

Help, het zicht ontbreekt

Een tweede opvallende conclusie uit het onderzoek is dat scholen niet altijd goed zicht hadden op het welbevinden en de sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen tijdens thuisonderwijs. De achterstand op cognitief gebied was goed in beeld gebracht in het leerlingvolgsysteem, maar dit ontbrak bij de sociale kant. Het was niet altijd duidelijk bij welke leerlingen er zorgen waren en hoe een leerling zich voelde. Wanneer het zicht ontbreekt, is het ook lastig om passende doelen te stellen en maatregelen in te zetten. 

Zicht op ontwikkeling

Tijdens de periode van thuisonderwijs hebben scholen prioriteiten moeten stellen. Dit is logisch, al is het opvallend dat uit het onderzoek blijkt dat de prioriteiten bij de inhoud lagen terwijl er ook zorgen waren over het welbevinden en het sociaal-emotioneel functioneren. We begrijpen dat docenten zich misschien handelingsverlegen voelen en hier ook niet uitgebreid de tijd voor hebben. Het is niet altijd goed te zien wat er aan de andere kant van de camera afspeelt, maar als leerlingen aangeven zelfs school te missen dan zegt dat alles over de waarde van school. Niet alleen als kenniscentrum, maar als plek waar de ontmoetingen plaatsvinden. 

De blik vooruit

Door een systeem als Zien!vo in te zetten, kan het je helpen om zicht te krijgen op het welbevinden en sociaal-emotioneel functioneren van de leerlingen. Je vraagt de leerlingen naar hun belevingen, en legt dit naast de observaties van de leerkracht. Daarnaast zitten er doelen en handelingssuggesties in het systeem, waarmee je doelgericht aan de slag kunt nu de scholen weer open zijn.

Wil je meer weten? Mail dan naar helpdeskzienvo@gouwe-academie.nl 

Het artikel van Trouw vind je hier.